ICO و IEO چیست؟
خوبه همین ابتدا بدونین اگر شما به 10 تا رمز ارزو وایت پیپرو تیم پشت اونو رفتار کریپتوی مورد نظر آشنا بشینو تسلط پیدا کنین دیگه لازم نیست که همه‌ی بیش از 10000 رمز ارزو بشناسین و از همین 10 تا میتونین سودهای خوبی بگیرین .
در ادامه می خوایم پیرامون ico ها یعنی initial coin offering و ieoها یعنیinitial exchange offering صحبت کنیم و اینکه چطور میتونیم ازشون gain یا سود بگیریمو چطور میشه ازشون برای سرمایه پذیری و سرمایه گذاری استفاده کنیم .
خب همونطوری که قبلا گفتم ico یعنی پیش عرضه اولیه یک کوین یا توکن، شبیه پیش عرضه سهام تو بورس ایران .
ما همچین عرضه‌ای رو توی بورس بین المللی هم داریم که بهش میگیم ipo یعنی عرضه اولیه سهام .
به این معنا که قبل از اینکه یه شرکت یه پروژه لانچ بشه سهام اون شرکت رو به فروش میرسونن .
فرض کنین من می‌خوام یه کارخونه‌ای بزنمو توی اون کارخونه یه محصولی رو تولید کنم ،مثلا وسایل الکترونیکی منزل خب در ابتدا من یه بیزنس مدل طراحی می‌کنم، اینکه من چه میزان هزینه تجهیزاتو محل احداث کارخونه نیاز دارم .
چقدر متریال اولیه برای تولید کالا توی انبار لازم دارم ، برای صادرات چقدر بودجه احتیاجه؟
و تمامی عوامل موثر بر تولیدو راه اندازی این کارخونه رو در نظر می‌گیرم ، می‌بینم مثلا ایکس دلار بودجه می‌خواد .
بعد بر اساس همین بیزینس مدل یه رود مپ مشخص می‌کنم که به عنوان نمونه سال اول وضعیت کارخونه و تولید در این جایگاهه و سال دوم شرایط تولید و توسعه اینجاستو موضوعات از این دست ، پس رود مپ ده ساله خودمو تو اون بیزینس مدل می‌چینم ، ریسکای پروژه‌رو هم تعریف می‌کنم و برای همشون یه پلن بی می‌زارم و بعد از طریق سایتو شبکه‌های اجتماعیو تبلیغات و به وسیله انواع شیوه‌های پروموت کردن پروژه‌مو به مردم معرفی می‌کنم .
حالا برای جذب سرمایه برای این پروژه مثلا صد هزار توکن تعریف می‌کنم که قرار یک میلیون دلار بودجه تامین کنه پس قاعدتا قیمت هر توکن میشه 10 دلار اینجاست که میگم آآآآی ملت بیاین اینو از من بخرین روی پروژه‌ی من سرمایه گذاری کنین .
خب طبیعی که عموم مردم باید بیان تیم منو، خود منو، ویژگی‌های پروژه رو بررسی کنن و راستی آزمایی کنن که چقدر این موضوعاتی که مطرح کردم میتونه واقعی باشه آیا با این رود مپی که چیدم میتونم به اونجایی که گفتم پروژه رو برسونم یا نه .
تا تصمیم نهایی بگیرن که سرمایه گذاری بکن یا نه .
کریپتو کارنسی بستر مناسبی برای جذب سرمایه
خب پذیرش توی بورس‌ها با فرآیند کندو فرسایشی روبرو ، به همین خاطر از 2017 با توسعه اتریوم دیگه خیلی از شرکت‌ها به جای بورس‌ها از بستر کریپتو کارنسی برای جذب سرمایه استفاده کردنو اکثر این پروژه‌ها روی بستر erc20 یا بلاک چین اتریوم سوار شد .
البته ما بلاک چین‌های دیگه‌ایم داریم که برخی توکن‌ها ، اونا رو برای پروژه خودشون انتخاب میکنن مثل بلاکچین EOS NEO ARK RSK LISK ولی بیش از 95 درصد اینها به خاطر راحتی و جهانشمول‌تر بودن اتریوم روی ERC20 لانچ میشن .
به همین خاطر قیمت اتریوم اول سال 2017 10 دلار بود ولی انتهای سال 2017 به هزار دلار رسید ، درواقع این سال سال انفجار ico ها بود ولی متاسفانه بیش از 70 درصد ico هایی که سال 2017 شکل گرفتن یا کلاه برداری بودن و یا پول مردم رو ازشون گرفتن و پروژه ناموفق بود .
فقط سی الی بیست و پنج درصدشون به پروژه موفقی تبدیل شدنو چون اکثر طراحان این پروژه‌ها جوون بودنو کم تجربه و امکان سنجیهای لازم برای اون پروژه رو پیش بینی نکرده بودن یا با موانع قانونی آشنا نبودن یا اصلا ذات پروژه برای اون جغرافیای که در نظر گرفته بودن مناسب نبود ، باعث شد که بیش از هفتاد درصد این پروژه‌ها شکست بخورن.
البته اینم بگم که خیلیاشونم که اصلا به نیت کلاهبرداری اومده بودن ، یه ویترین قشنگ یه طرح قشنگ چیده بودنو کلی رویا پردازی کرده بودن ، تری‌دی‌های خیلی اغوا کننده و بزرگ زده بودن که قرار ما به اینجا و اونجا برسیم ، پولارو از ملت گرفتنو و خیلی راحت کلاهبرداری کردنو پروژه منتفی شدو پروژه دد کوین شدو تمام .
پس همونطوری که دیدین این ICO ها روشی هستن برای فاند رایزینگ یعنی جذب سرمایه یا گاهی اوقاتم کلاهبرداری متاسفانه .
آیا ما هم میتونیم از بستر ارزهای دیجیتال برای پروژه‌ها و یا ایده‌هامون جذب سرمایه داشته باشیم
راستی دوستان عزیزم اگر کسب و کاری، ایده‌ای دارین که فکر می‌کنین میتونین اونو توی عرصه بین الملل معرفی کنینو مورد استقبال قرار می‌گیره خوبه بدونین راه اندازی یه توکن خیلی هزینه‌ای نمی‌بره و میتونین شما هم سرمایه‌پذیری رو شروع کنین و با فروش توکن‌ها سرمایه ای رو از کل گیتی جمع آوری کنینو پروژه رو لانچ کنید .
اگرم می‌خواین سرمایه گذاری کنین با تحلیل بنیادین روی شرکت‌ها و پروژه‌های پشت توکن‌ها میتونین از میزان موفقیت و آینده اون توکن مطلع شین و ببینین آیا گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری هست یا نه .
حالا اگر در آینده شرکت‌هایی مثل فیس بوک ، ویرجین یا ای بی ام بیان ICO هایی رو معرفی کنن به عقیده من خوبه که ما روی اونا سرمایه گذاری کنیم چون اینها آینده خوبی براشون متصور هست پس با سرمایه گذاری روی اینا ما میتونیم گین خوبی رو از ICO بگیریم حتما درباره این ico ها گوش به زنگ باشین .
البته گفتن این نکته خالی از لطف نیست که واژه ICO کلمه مناسبی برای همه اینها نیست چون خیلیاشون کوین نیستن یعنی بلاک چین خودشونو ندارن و باید بگیم ITO چون اینا توکن هستن INTIAL TOKEN OFFERING
توجه کنین برخی از این پروژه برای سرمایه گذاری نیاز به احراز هویت دارن و چون ما ایرانی‌ها تحریم هستیم با ما کار نمی‌کنن پس ما متاسفانه روی هر پروژه‌ی خوبیم به این علت نمی‌تونیم سرمایه گذاری کنیم .
البته خیلی‌هاشون توی مرحله عرضه اولیه یا فاندر کوین نیاز به احراز هویت ندارن و ما میتونیم اونجا شرکت کنیم .
ریسک های سرمایه گذاری بر روی ICOها چیست ؟
قبل از سرمایه گذاری توی ico ها ما باید ریسک‌های سرمایه گذاری ico ها و خطراتشونو رو بشناسیم ، بعد از این شناخت و اطمینان و فهمیدن اینکه پروژه قابل اعتماده یا نه می‌ریم آینده پژوهی در رابطه با اون ico می‌کنیم یعنی آینده پروژه رو بررسی می‌کنیم .
ولی در ابتدا باید به خطرات و دام‌های احتمالی سر راهمون تو مسیر سرمایه گذاری توجه کنیم .
همنطوری که تو ویدئوی قبلی گفتم یکی از ریسک‌هایی که میتونن ICo ها داشته باشن اینه که اصلا به قصد اسکم یا کلاهبرداری اومده باشن ، یعنی یه شواف یه ویترینی رو راه بندازن بیان جذب سرمایه کنن .
معمولا مهمونی‌ها و سرمونی‌های زیادی راه میندازن ، توی همه نمایشگاه‌ها و فستیوال‌ها هستند ، هزینه میکنن برای انواع تبلیغات ، از شیوه مارکتینگ هرمی استفاده میکنن تا با این شیوه‌های قربانیانشونو صید کنن البته من با نتورک مشکلی ندارم ولی متاسفانه اینها از نتورک سو استفاده می‌کننو عموما قربانینانشونو از طریق همین نتورک مارکتینگ جذب میکنن و همین نتورک اتفاقا یکی از راه های فهمیدنه اینه که اینها کلاهبردار هستن .
ما باید حواسمون باشه گیر این پروژه‌های اسکم نیوفتیم البته با توجه به نظارت‌هایی که داره کم کم توی بازار می‌یاد هر روز تعداد این پروژه‌های کلاهبرداری کمتر میشه .
حالا در آینده سایت‌های نظارتی رو بهتون معرفی می‌کنم که با توجه به معیارهایی که دارن بهتون کمک میکنن بفهمین که آیا این ico ها اسکم هستن یا نه
در واقع این سایت‌ها سلامت پروژه‌رو رتبه و ریت میدن و اینطوری شما میتونین از کیفیت اون پروژه مطلع شین و ببینین از عدد 100 چه نمره‌ای میگیرن که خب طبیعتا هر چقدر ریت بالاتر بود یعنی نزدیک عدد 100 بود اون پروژه از سلامت بیشتری برخورداره
فیشینگ یکی از شیوه های کلاهبرداری ICO ها
یکی از شیوه‌های متداول کلاهبرداری این پروژه‌ها فیشینگه خب میدونین که برای سرمایه گذاری تو این توکن‌ها ما عموما از ارز اتریوم استفاده می‌کنیم یعنی اینکه این icoها از ما برای سرمایه گذاری اتریوم می‌خوان.
روال این فیشینگ اینه که خب شما وارد یه سایت خیلی خوب مرتبو شیک میشین اونجا از شما پابلیک کی و در موارد فیشینگ به ترتیبی پرایویت کی شما رو هم میگیرن و با این دو کلید یعنی آدرس و رمز عبور ولت کل حساب شما رو خالی می کن .
مثل همین درگاه‌های بانکی فیک که اطلاعات پرداخت رو از ما میگیرن و سارقین موجودی حساب‌هارو تخلیه میکنن توی دنیای کریپتو هم این نوع کلاهبرداری وجود داره .
البته ما موقع ورود به یه پروژه خیلی پارامترهای مختلفو چک می‌کنیم و قطعا موضوع فیشینگ رو که حتما همون اول بررسی می کنیم و باید خیلی ساده لوحانه رفتار کنیم تا توی دام این پروژه‌ها بیوفتیم . ولی خب بودن بچه هایی که گرفتار این نوع کلاهبرداری شدن .
البته هستن این میون هم پروژه‌هایی که کلاهبرداری نمی‌کنن ولی علت شکستشون مشکلات قانونیه که باهاش بر می خورن و جمع میشن ، مثل پروژه تزوس که به مشکل حقوقی برخورد و جمع شد ، البته فقط مشکل حقوقی باعث شکست این پروژه نشد و بین فاندرها یا همون موسسین هم اختلاف پیش اومد .
اونایی که کدها رونوشته بودن آمریکایی بودن و جذب کننده سرمایه پروژه سویسی که مبتلا به یه چالش درون سازمانی شدن ، این وسطم پول مردم رو هوا بود تا اینکه بعد یه مدت طولانی مشکل حل شدو پول مردم برگردونده شد پس مشکلات حقوقی و قانونی و یکپارچگی تیم و یکدست بودن اعضا هم حتما باید چک شه .
بررسی و امکان سنجی جهت پیاده سازی ICO
یکی دیگه از ریسک‌های مترتب تو ico ها اینه که پروژه اصلا به ذات شدنی نباشه ، یعنی رویاپردازانه باشه مثلا تیم به خاطر کلاهبرداری نیومده جلو ولی چون مجموعه جوونو خامی پشت پروژه هستو پروژه به ذات رویاپردازانه و غیرواقعیه ،اصلا قابل پیاده سازی نیست .
تو این مواقع رود مپ یه مسیر جذاب و پرسود ترسیم میشه ، ولی میبینین که افرادی که پشت پروژه هستن چون رزومه قوی برای پیاده کردن اون ندارن در انتها خروجی پایانی محصول با اون چیزی که تو رود مپ مشخص شده خیلی متفاوت میشه و این موضوع باعث کاهش میزان ارزش هرروز اون توکن میشه .
یه گروه دیگه icoها هم که کلا مشکل primabase دارن یعنی اصلا توی اون کشور هدف غیر قابل اجرا هستن .
به دلیل اینکه اکثر افرادی که پروژه لانچ میکنن افراد جوونی هستن و اطلاعات قانونی و حقوقی کمی دارن همین موضوع باعث میشه توی سرزمینی که با اون ایده در تضاد قانونیه پروژه لانچ کنن که خود این میشه مشکل بنیادین اون توکن میشه .
ICOهای موفق در دنیای ارزهای دیجیتال
خب ما این بین پروژه‌های موفقی هم داشتیم مثل eos که هنوز کامل نشده بود تو سال 2018 تونست بیش از 4 میلیارد دلار سرمایه جذب کنه و تونست توی اون سال بیشترین جذب سرمایه رو داشته باشه .
یا مثلا پروژه bat یا Basic Attention Token که تو سی ثانیه اول تونست 35 میلیون دلار سرمایه جذب کنه این پروژه اومده تا بستری برای تبلیغات باشه و با مرور گری که داره این امکانو میده بتونین ارز دیجیتالی هم بگیرید .
یا مثلا ریپل که اومده رقیب سر سخت سوئیفت باشه و انصافا جذب سرمایه خیلی خوبی هم داشت .
پس اگر پشت یه پروژه تیم خوبو بیزنس مدل قوی باشه معمولا این پروژه‌ها رود مپ مشخص و جدول زمان بندی دقیقی خواهن داشت به عنوان مثال میگن که ما در یه تاریخ مشخص سایت رو باز می کنیمو پیش فروش شروع میشه و عموما صف‌های طولانی هم برای خریدشون تشکیل میشه و آینده خوبی هم از سوی مردم براشون متصور هست و همین صف هم خودش باز باعث رشد قیمت خواهد شد .
پارامترهای ثروت‌آفرین رمزارزها و ICOها
چطور یه ico خوب رو برای سرمایه گذاری انتخاب کنیم و به چه پارامترهایی باید توجه کنیم .
یکی از مواردی که باید در کانون توجهمون قرار بگیره اینه که ico هدف چه cap داره یه سری‌هاشون uncap هستن یعنی هر چی پول دادی سرمایه می‌پذیرن .
بررسی سقف سرمایه پذیری ICO ها
این محدودیت برای اینه که مثلا میگن ما اگر سافت کپمونو بزنیم یعنی 1میلیون دلار مثلا پروژه تا این نقطه موقعیت آلفاش انجام میشه و اگر پروژه بتونه به هارد کپش برسه مثلا 3 میلیون دلار یعنی این پروژه تکمیل میشه و این اتفاقا توش می‌افتهو سرمایه پذیری رو متوقف می‌کنیم عموما اکثر پروژه‌ها یه سافت کپ یا هارد کپی دارن .
برخی‌ها هم که uncap هستن یعنی هر چی سرمایه اومد اوکی هست .
برخی‌هاشون هم cap پایینی رو انتخاب می کنن که این پروژه‌ها یه مقدار ریسکی هستنو احتمالا کلاهبردارین که اومدن یه پولی جمع کننو برن .
برخی شون هم داینامیک کپ دارن یعنی یه فرمولی دارن مثلا میگن اگر تونست اینقدر جمع شه طبق فرمول این اتفاق تو پروژه می افته و اگر این مقدار جمع شد طبق فرمول این اتفاق و برای خودشون استیج‌ها و استپ‌هایی رو گذاشتن و داینامیک کپ هستن و میتونن پروژه رو بسته به سرمایه پذیری که میکنن به مسیرهای مختلف هدایت کنن .
اکثر این پروژه‌ها توتال کپ دارن یعنی یه پری سل دارنو یه مین سل یعنی یه پیش فروش و یه فروش که عموما توی پری سل با افرا و پیشنهادهای خوب میشه این ارز ها رو خرید که به اطرافیان دوستان آشنایان خودشون اینا رو پیشنهاد میدن .
و بعد میره روی مرحله مین سل که اعلام عمومی میکنن و همه میتونن خرید رو انجام بدن برای خرید یه ico حتما باید اسمارت کانترکت و وایت پیپرشو مطالعه کنین .
هرچیزی که تو اسمارت کانترکت نوشته شده باشه چون کد به هیچ وجه قابل تغییر نیست و هیچوقت نمیشه وعده‌ای توی اسمارت کانترکت بدنو بعدا بگن نه اینطوری نیستو بزنن زیرش .
مثلا از موضوعات مورد توجهمون باید نحوه توزیع توکن‌ها باشه که چه مقدار دست فاندرها یا اون تیم اصلی می‌مونه .
مثلا اگر مقدار زیادی دست تیم اصلی بمونه این پروژه یه مقدار ریسکی میشه پس اینطوری بازی‌گردان یه عده خاص میشنو هر زمانی که بخوان میتونن بازی روی این توکن در بیارن .
یکی دیگه از نکته‌های مهم تاریخ لیست شدن توکن توی صرافی‌هاست ، مثلا میگن قراره توکن ما فوریه 2022 توی 4 تا صرافی لیست بشه ، می 2023 توی 8 صرافیه دیگه لیست بشه ،اسم صرافی‌ها رو نوشتن تاریخ دقیقشو نوشتن و باید ما همه اینا رو بررسی کنیم ببینیم که این پروژه چقدر میتونه بزرگ شه و تو صرافی‌های مختلف توسعه پیدا کنه .
محل دیگه‌ای که به ما دید خوبی درباره توکن میده سایت گیت‌هابه که یه محیط تخصصی ، با بررسی گیت‌هاب و اینکه درباره توکن افراد متخصص چی میگن و نگاه کردن به قلبش یا همون کداش که آیا تو گیت‌هاب زنده هست یا نه ویژن خوبی به دست میاریم .
ادوایزرها هم حتما باید بهشون دقت شه که چه فردی هست چه سابقه ای داره ، دارن چجوری عمل میکنن
یا مثلا یه آقای مثلا جان مک آفی یا Ian Balina پشت این پروژه چه صحبت‌هایی میکنن .
خوبه بدونین ادوایز کسیه که میاد تو اقصا نقاط جهان تو شهرهای مهم سمینار میزارهو اون پروژه رو تبلیغ می‌کنه ، بسیاری از ادوایزرها افراد معتبرین که وقتی میان درباره یه پروژه صحبت میکنن خودشون قبلا حسابی پروژه‌رو تیم‌رو بررسی کردن و بعد قبول میکنن بیان ادوایزر یه پروژه بشن .
البته این میونم هستن آدمایی که معتبر نیستنو فقط پول میگیرنو میان یه پروژه رو تبلیغ میکنن .
از موارد بسیار مهم ولی شاید به نظر عامه مردم کم ارزش‌تر اینه که چقدر میزان نفوذ و فعالیت شبکه های اجتماعی این پروژه‌هاس
چقدر توئیترش، فیسبوکش اینستاگرامش یوتیوبش حتی پینترسش کارمی‌کنه ، نظراتو کامنت‌های مردم چیه آیا مردم موافق این پروژه هستن .
بحث شبکه‌های اجتماعی و کامینیوتی‌ها بسیار مهمه و ما باید بهش خیلی توجه کنیم و طبیعی که هر چقدر پست بیشتر بزارن فعالیت بیشتری کنند تبلیغات محتوایی بیشتری تولید کنند مسلما اون پروژه از مقبولیت بیشتری برخوردار خواهد شد .
پس روی ico ها به این موضوع هم باید دقت کنین ببینین آیا تیم قدرتمند محتوا و سوشال پشت اون ico هست یا نه ؟
طبیعی که راه ارتباط مردمی همین سوشاله که سبب ایجاد موج و رشد روی اون ico میشه .
همه ico ها یه رود مپ دارن مثلا میگن تو سال 2021 کانسپت پروژه مشخص میشه دو ماه بعد که کانسپت دراومد تیم معرفی میشه و وایت پیپیر پروژه نوشته و چیده میشه .
ico token sell وسطای 2021 شروع میشه مثلا میگن آخر سال 2021 تو صرافی‌ها لیست میشه و کمی بعد نسخه آلفا بعد اول سال 2022 نسخه بتا و یه همچین رود مپی رو معلوم میکنن
پس ما اگه بخوایم روی یه کریپتو سرمایه گذاری کنیم میتونیم با توجه به میزان پیشرفت پروژه منطبق با رود مپ اونو تحلیل کنیم ببینیم چقدر بر اساس رود مپ پیش رفته و این نشون میده اون تیم پشت پروژه کارشونو بلدنو معتبرن ، پس احتمالا طبق اون رود مپی که اعلام کردن میتونن باقی مسیر رو هم طی کنن .
پس بخوایم یه جمع‌بندی کنیم :
- اول باید ایده کلی پروژه رو بررسی کنیم ببینیم ایده خوبیه یا نه
- بعد از اون ریسک‌های پروژه رو باید در نظر بگیریم
- بیایم سوشال و کامینیوتی‌ها رو بررسی کنیم ببینیم نظرات مردم میزان پویای شبکه‌های اجتماعی پروژه چجوریه
- ببینیم نحوه توضیح توکن‌ها به چه صورته
- میزان کپ پروژه و استراتژی کپ پروژه رو بررسی کنیم ببینیم اصلا توتال کپ یا داینامیک کپ داره .
در آخر یادتون باشه دوستان اگه با توجه به توضیحاتی که دادم تصمیم به سرمایه گذاری روی یه ico گرفتین حتما دقت کنین این خریدرو از ولت خودتون انجام بدین و نه صرافی چون اگر یه موقعی این پروژه‌ها به مشکل برخوردن برای برگردوندن مبلغی که پرداخت کردین از همون پابلیک کی ولتی استفاده میکنن ک شما برای خرید ico ازش استفاده کردین پس حتما از ولت شخصی خودتون خرید icoها رو انجام بدین .
